Co musisz wiedzieć o dobrej burzy mózgów
“Burza mózgów” - każdy z nas słyszał to hasło i zapewne niejednokrotnie brał udział w sesji generowania pomysłów. Często burza mózgów kojarzy nam się z swobodnym przerzucaniem się pomysłami. Warto jednak wiedzieć, że żeby tytułowa “burza mózgów” wspierała zespołową kreatywność i żeby była efektywna, to należy trzymać się kilku fundamentalnych zasad.
Poniżej przedstawimy te zasady. Sprawdź czy do tej pory dobrze prowadziłeś burzę mózgów.
Burza mózgów to technika wykorzystywana w trzecim etapie proces design thinking (etapie ideacji) - na tym etapie, w ciągu kilkudziesięciu minut, zespołowo generujemy jak najwięcej pomysłów na rozwiązanie problemu / wyzwania, z którym się zmagamy.
Zapamiętaj to jedno ważne zdanie, które powinno towarzyszyć Ci na etapie ideacji: “Idziemy na ilość, bo Ilość przechodzi w jakość”.
Czego będziesz potrzebował:
duża kartka papieru lub płaska przestrzeń (stół, ściana, szyba)
długopisy
karteczki typu post-it
4 proste zasady:
Idź na ilość - razem z zespołem dążycie do tego, by wygenerować jak najwięcej pomysłów. Nie zastanawiajcie się podczas zgłaszania pomysłów, czy poszczególne propozycje są wartościowe lub odpowiednie dla Was. Cokolwiek wpadnie komukolwiek do głowy, powinno zostać przelane na papier (w tym przypadku na karteczkę post-it).
Nie bój się szalonych pomysłów - w trakcie burzy mózgów macie swobodę w generowaniu szalonych i nawet najbardziej nierealnych pomysłów. Jest to bardzo ważne, bo w burzy mózgów chodzi o wzajemne inspirowanie się. Każdy z nas inaczej rozumie problem; w efekcie, ten jeden szalony pomysł może pomóc komuś poszerzyć horyzonty i spojrzeć na problem z innej perspektywy.
Buduj na pomysłach innych - tak jak wspomnieliśmy ważne jest wspólne inspirowanie się, dlatego nie bój się rozwijać pomysłów, które już padły wcześniej.
Odrocz ocenę - nie oceniamy żadnych pomysłów po to, by stworzyć bezpieczną przestrzeń do dzielenia się pomysłami. Ocenianie ma taką moc, że zabija siłę kreatywną. Ocena przyjdzie później - dlatego mówimy, że ją odraczamy - bo pomysły przefiltrujemy i przeanalizujemy.
Odraczanie oceny jest o tyle trudne, że musimy ją odroczyć na 3 poziomach:
Krytyka - nikt nie lubi być krytykowanym. Krytykując innych możemy ich skutecznie wyłączyć z dalszego procesu ideacji. “Szef się na to nie zgodzi”, “To jest za drogie” - tu nie chodzi o ustalanie kto ma rację, to są tylko potencjalne pomysły. One mapują wyobraźnię i nie powinny być powodem do kłótni.
Chwalenie - nie oceniamy pozytywnie. Takim działaniem możemy zdemotywować zespół. Skoro chwalimy potencjalnie dobre pomysły, to po co wymyślać ich więcej? Nigdy nie wiadomo, co by się stało gdybyśmy kontynuowali pracę według założonego zakresu czasowego.
Wewnętrzny krytyk - najważniejszy i zarazem najtrudniejszy do wyłączenia. Kim jest wewnętrzny krytyk? To nasz wewnętrzny głos lęku, który mówi nam “tego się nie da”, “nie mów tego bo zostanie to źle odebrane”. Ogranicza on naszą kreatywność, bo zamiast swobodnie rzucać pomysłami toczymy wewnętrzną batalię o to, który pomysł podać, by został dobrze odebrany przez innych.
Fale kreatywności
Jeśli mówimy o burzy mózgów, to koniecznie musimy wspomnieć o zjawisku, które nazywa się “fale kreatywności”. W trakcie burzy mózgów dynamika generowania pomysłów jest sinusoidalna, tzn. że kreatywność przychodzi do nas w falach (wznosi się i opada wraz z kolejnymi minutami spędzonymi na generowaniu pomysłów). Na pewno będzie moment z wielką falą – jest dużo pomysłów, przerzucamy się nimi. Ale za chwilę może przyjść spadek energii – nie ma pomysłów, jest cisza, czujemy się trochę niezręcznie.
Zapewne w tym momencie pojawia się pokusa, by zakończyć generowanie pomysłów w tym momencie. Skoro nie mamy więcej pomysłów, to po co to dalej ciągnąć? Musisz tę pokusę zwalczyć, a na pewno nie pożałujesz. Psychologowie zajmujący się kreatywnością twierdzą, że jeśli uda nam się przeczekać ten spadek to przyjdzie druga fala (a potem trzecia, czwarta i kolejne). Z założenia ta druga fala pomysłów będzie bardziej odkrywcza, ponieważ te oczywiste i stereotypowe pomysły rzucamy na początku generowania.
Teraz już wiesz jak powinna wyglądać dobrze przeprowadzona burza mózgów. Ważne jest, by na jej początku wprowadzić powyższe zasady, a następnie się ich konsekwentnie trzymać. Dobrym pomysłem jest także wyznaczenie jednej osoby z zespołu, która będzie pilnowała, by każdy wypowiedziany pomysł został zapisany (w tę rolę może wejść osoba prowadząca dane spotkanie kreatywne).
Na koniec jeszcze jedna zasada, która ułatwi wam pracę - “Jeden pomysł - jedna karteczka”. Dzięki temu łatwiej przeprowadzicie segregację i analizę pomysłów.
Burza mózgów zdalnie
Okres pandemii przewartościował nasz system pracy i pokazał, że praca zdalna też może być efektywna. Każdy z etapów procesu, o którym mówimy z powodzeniem możesz przeprowadzić online. Burza mózgów w formie zdalnej spędza wielu moderatorom sen z powiek - w końcu ciężko odwzorować pokój wypełniony małymi karteczkami z pomysłami ;)
Dlatego często rezygnuje się z pracy online z uwagi na mniej atrakcyjną formę i poczucie mniejszego zaangażowania zespołu.
Nic bardziej mylnego! Sami przeprowadziliśmy kilkadziesiąt procesów online i jesteśmy żywym przykładem, że pracując online możemy pracować efektywnie. Obecnie dostępnych jest wiele narzędzi, które urozmaicają prace kreatywne i pozwalają czerpać z niej dużą frajdę, a przy okazji porządkują pracę zespołu. Prezentujemy nasze 3 ulubione narzędzia:
Google Jamboard - https://jamboard.google.com/ - darmowe googlowskie narzędzie z interaktywną tablicą. Bardzo dobrze się sprawdza, gdy zespół dopiero wdraża się w pracę zdalną. Na kolorowych karteczkach można zapisywać pomysły, które z łatwością potem można posegregować. Głównym minusem tego narzędzia, jest brak możliwości powiększenia obszaru roboczego.
MURAL - https://www.mural.co/ - płatne narzędzie, które oferuje nam bardziej rozbudowane funkcje. Dostępne szablony ułatwiają przebieg całej pracy. Można tworzyć osobne pokoje i tablice. W jednym miejscu możemy zbierać i dokumentować efekty pracy całego zespołu.
Figma - https://www.figma.com/login - narzędzie, które wykorzystywane jest głównie w świecie UX, ale z uwagi na wiele swoich funkcjonalności świetnie sprawdzi się przy prowadzeniu procesów kreatywnych. Podobnie jak w dwóch poprzednich propozycjach, mamy do dyspozycji interaktywną tablicę, w której w uporządkowany sposób możemy pracować zespołowo. W darmowej wersji programu możemy mieć utworzone maksymalnie 3 projekty na raz.
A na koniec mały bonus…
Aby ułatwić Ci moderację swojej pierwszej burzy mózgów, przygotowaliśmy małą “ściągę”, która wesprze Cię w tym zadaniu. Pobierz ją, by móc do niej wrócić w każdej chwili :)
Zobacz nasz najnowszy film o efektywnej burzy mózgów 🧠 Więcej filmów znajdziesz w zakładce “Video” lub na Kanale @WarsztatInnowacji
Zdjęcia:
Jason Goodman, https://unsplash.com/photos/Oalh2MojUuk
Kelly Sikkema, https://unsplash.com/photos/jr61kHaWKek
MING Labs, https://unsplash.com/photos/YezSycO8W3U
Adrien Converse, https://unsplash.com/photos/kCrrUx7US04
Opracowanie własne